1920 -Γεννιέται στην Αθήνα η Ελληνίδα ηθοποιός και πολιτικός Μελίνα Μερκούρη (Μαρία Αμαλία Μερκούρη). Καταγόταν από σπουδαία οικογένεια πολιτικών. Ο παππούς της, Σπυρίδων Μερκούρης, είχε διατελέσει για πολλά χρόνια δήμαρχος Αθηναίων και ο πατέρας της, Σταμάτης Μερκούρης χρημάτισε βουλευτής. Το Σεπτέμβρη του 1938 έγινε δεκτή στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και κατά τον χειμώνα της επόμενης χρονιάς παντρεύτηκε τον Παναγή Χαροκόπο. Πρωτοεμφανίστηκε στη θεατρική σκηνή το 1944 στο Θέατρο Βρετάνια με το έργο του Αλέξη Σολομού "Το μονοπάτι της Λευτεριάς" και συμμετείχε σε πολλά άλλα
Το 1949 το ανέβασμα του έργου "Λεωφορείον ο Πόθος" του Τένεσι Ουίλιαμς από το ("απαγορευμένο" για τους ηθοποιούς του Εθνικού) Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν αποτέλεσε μια από τις παραστάσεις σταθμούς στην καριέρα της. Για την συγκεκριμένη παράσταση γράφτηκε το τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι "Χάρτινο το Φεγγαράκι" το οποίο και ερμήνευσε η ίδια και ήταν το ξεκίνημα μιας ιδιαίτερης φιλικής και επαγγελματικής σχέσης που αναπτύχθηκε μεταξύ τους. Από το 1951 άρχισε να πρωταγωνιστεί παράλληλα και στη Γαλλική θεατρική σκηνή, όπου έγινε μούσα ενός από τους μεγαλύτερους θεατρικούς συγγραφείς, του MarcelAchard. Το 1960 συνεργάστηκε ξανά με το Θέατρο Τέχνης με, ένα εξίσου γνωστό έργο του Τ. Ουίλιαμς, το"Γλυκό Πουλί της Νιότης" και με συμπρωταγωνιστή τον πρωτοεμφανιζόμενο τότε Γιάννη Φέρτη. Το 1955 προβλήθηκε στις ελληνικές αίθουσες το κινηματογραφικό της ντεμπούτο στη ρομαντική, δραματική και άκρως φεμινιστική για τα τότε ελληνικά δεδομένα ταινία "Στέλλα" σε σκηνοθεσία του Μιχάλη Κακογιάννη. Τον Μάϊο του ίδιου έτους η ταινία συμμετείχε και στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ των Καννών. Εκεί η Μελίνα συνάντησε τον Αμερικανό σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν. Ερωτεύτηκαν κεραυνοβόλα, παντρεύτηκαν το 1966 και έζησαν μαζί μέχρι το τέλος της Μελίνας. Η ίδια είχε γίνει μετά τη γνωριμία τους σταθερή πρωταγωνίστρια στις ταινίες του Ντασέν ("Ο Χριστός ξανασταυρώνεται", "Θηλυκός Δαίμων", "Τοπ Καπί", "10:30 ένα καλοκαιρινό βράδυ", "Φαίδρα" κ.ά.) μια συνεργασία η οποία τους απέφερε πολλά διεθνή βραβεία. Το 1967 ο Ντασέν επέστρεψε με τη Μελίνα στη Νέα Υόρκη και ανέβασαν (με προπωλημένα όλα τα εισιτήρια των παραστάσεων και μετά από μια πετυχημένη περιοδεία σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ) στο θέατρο Μπροντγουέι, το μιούζικαλ "Ίλια Ντάρλινγκ", που αποτελούσε τη θεατρική μεταφορά του "Ποτέ την Κυριακή" και χάρισε στη Μελίνα παγκόσμια αναγνώριση. Έντονα πολιτικοποιημένοι και οι δύο, καθώς η δικτατορία των συνταγματαρχών τους βρήκε στις Η.Π.Α. αποφάσισαν να μην επιστρέψουν στην Ελλάδα και να μείνουν στο Παρίσι έως το 1974 συμμετέχοντας ενεργά στον αντιδικτατορικό αγώνα. Ο Ντασέν σκηνοθέτησε πολλές εμφανίσεις της Μελίνας, σε αντιδικτατορικές διαδηλώσεις σε όλο τον κόσμο. Στο Παρίσι ανέβασαν πολλές θεατρικές παραστάσεις και το 1974 γύρισαν το ντοκιμαντέρ "Δοκιμή" σε συνεργασία με τους Μίκη Θεοδωράκη, Γιάννη Μαρκόπουλο και τους ηθοποιούς Ολυμπία Δουκάκη και Λόρενς Ολίβιε. Το ντοκυμαντέρ έκανε αναφορές στην Εξέγερση του Πολυτεχνείου της Αθήνας το Νοέμβριο του 1973 και στα βασανιστήρια της Χούντας, στους πολιτικούς κρατούμενους. Επίσης έγραψε και ένα βιογραφικό βιβλίο με τίτλο "Γεννήθηκα Ελληνίδα", του οποίου τα έσοδα από τις πωλήσεις διατέθηκαν για τον αντιδικτατορικό αγώνα. Ο τίτλος του βιβλίου της είναι η απάντηση που έδωσε στους δημοσιογράφους όταν της ζήτησαν να κάνει μία δήλωση για την αφαίρεση της υπηκοότητας της από τους συνταγματάρχες: "Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα". Το 1975 και ενώ η Μελίνα είχε επιστρέψει με τον Ντασέν στην Αθήνα, δυο μέρες μετά την πτώση της χούντας του Ιωαννίδη, πρωταγωνίστησε στο θέατρο Κάππα με τον Νίκο Κούρκουλο στην "Όπερα της πεντάρας" του Μπρέχτ, το 1976 στην "Μήδεια" με το Κ.Θ.Β.Ε., ενώ το 1978 στο "Συντροφιά με το Μπρεχτ" από το Ελληνικό Θέατρο του Μάνου Κατράκη, παράσταση για την οποία γράφτηκε από το Θάνο Μικρούτσικο το "Άννα μην κλαις" για να ερμηνευθεί από τη Μελίνα και τον Γιάννη Κούτρα. Η Μελίνα Μερκούρη είχε μια σημαντική πορεία στη δισκογραφία με πάνω από δεκαπέντε δίσκους στο ενεργητικό της, πέρα από τα soundtrack ταινιών και θεατρικών παραστάσεων. Έχει ερμηνεύσει μεγάλους Έλληνες συνθέτες όπως οι: Μ. Θεοδωράκης, Σ. Ξαρχάκος, .Β. Τσιτσάνης κ.ά. αλλά και κορυφαίες δημιουργίες των Κουρτ Βάιλ και Μπέρτολτ Μπρεχτ. Εμφανίσεις έκανε και στην τηλεόραση, σε σειρά ντοκιμαντέρ του BBC σε επεισόδιο με τίτλο "Η Ελλάδα της Μελίνας", από όπου και ο ομώνυμος δίσκος του Σταύρου Ξαρχάκου, όπως και σε σήριαλ και εκπομπές στη Γαλλική και τη Γερμανική τηλεόραση. Το 1980 ξανανέβασε το "Γλυκό πουλί της Νιότης" με τον Γιάννη Φέρτη και έκλεισε ουσιαστικά την θεατρική της καριέρα με το "Ορέστεια" στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου από το Θέατρο Τέχνης για να ανταπεξέλθει καλύτερα στις υποχρεώσεις της ως Υπουργός Πολιτισμού όλων των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ (όπως τόνισε ο Ανδρέας Παπανδρέου "άντεξε" και στους 16 ανασχηματισμούς κυβέρνησης που έκανε), από το 1981-1989 και 1993-1994. Κατα την υπουργική θητεία της ξεκίνησε εκστρατεία για την επιστροφή των κλεμμένων μαρμάρων της Ακρόπολης από τον Λόρδο Έλγιν, τα οποία βρίσκονται στις προθήκες του Βρετανικού Μουσείου, δημιούργησε το θεσμό των δημοτικών περιφερειακών θεάτρων (γνωστά ως ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.) με σκοπό την πολιτιστική ανάπτυξη της ελληνικής περιφέρειας αλλά και τον θεσμό των πολιτιστικών πρωτευουσών της Ευρώπης, με πρώτη την Αθήνα το 1985. Το 1990 διεκδίκησε την δημαρχία της Αθήνας, χωρίς όμως επιτυχία. Στη δεύτερη θητεία της στο υπουργείο πολιτισμού έδωσε μεγάλη σημασία στην εισαγωγή του πολιτισμού και της θεατρικής αγωγής στα σχολεία, αλλά καταβεβλημένη από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο άφησε την τελευταία της πνοή στο νοσοκομείο Memorial της Νέας Υόρκης, την Κυριακή 6 Μαρτίου του 1994. Η σορός της έφτασε στην Ελλάδα στις 8 Μαρτίου του 1994 και τέθηκε σε διήμερο λαϊκό προσκύνημα στο παρεκκλήσι της Μητρόπολης Αθηνών, ενώ ταυτόχρονα κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος. Την 10η Μαρτίου εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι τη συνόδευσαν ως το Α' Νεκροταφείο Αθηνών. Ήταν η πρώτη Ελληνίδα που κηδεύτηκε με τιμές αρχηγού κράτους. Ο θάνατός της προκάλεσε εκδηλώσεις συγκίνησης σε όλο τον κόσμο. Πολλοί πολιτικοί ηγέτες έστειλαν συλλυπητήρια μηνύματα στην οικογένειά της και στην Ελλάδα ενώ την ώρα της κηδείας της τα θέατρα και τα μαγαζιά του Broadway παρέμειναν κλειστά όπως και τα ελληνικά θέατρα την ίδια βραδιά. Ιδρύθηκε, σύμφωνα με επιθυμία της, από το σύζυγό της Ζυλ Ντασέν και με τη συμμετοχή προσωπικοτήτων παγκόσμιας ακτινοβολίας το Πολιτιστικό Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη, το οποίο έχει ως στόχο την επιστροφή των κλεμμένων μαρμάρων της Ακρόπολης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου