Ειρήνη Αντωνίου Σιδερή
«άγνωστοι» Ναξιώτες αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης
γράφει
ο φιλόλογος Νίκος Ι. Λεβογιάννης
Η Ειρήνη Αντωνίου Σιδερή (του Μπεαντώνη και της Σοφίας, γεννήθηκe στις 22.3.1925, στην Κόρωνο Νάξου. Σε μικρή ηλικία έφυγε στην Αθήνα, όπου αρχικά εργάστηκε ως υπηρέτρια και στη συνέχεια έγινε νοσοκόμα ίσως στον Ερυθρό Σταυρό. Στην Αθήνα γνώρισε τον Κυριάκο Καλυβίτη με τον οποίο παντρεύτηκαν το 1940. Με την κήρυξη του πολέμου οΚαλυβίτης έφυγε στο μέτωπο. Η Ειρήνη, που ήταν ήδη έγκυος, γύρισε στο χωριό της, όπου το 1941 γέννησε ένα κοριτσάκι την Σοφία.
Ο πόλεμος τελείωσε και άρχισε η μακριά νύχτα της Κατοχής, αλλά ο άνδρα τής Ειρήνης δεν γύρισε πίσω, ούτε και είχε κάποια είδηση από αυτόν. Στην απόγνωσή της άφησε το μωρό στους γονείς της και έφυγε στην Αθήνα για να τον αναζητήσει, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Κάποια στιγμή μόνο έφτασε σ’ αυτήν μια θολή πληροφορία ότι ο άνδρας της είχε συλληφθεί αιχμάλωτος από τους Γερμανούς και είχε μεταφερθεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Για τις «ελληνικές αρχές» ήταν αγνοούμενος. Η Ειρήνη στη συνέχεια μπήκε στην Αντίσταση και οργανώθηκε στο ΕΑΜ και ως νοσηλεύτρια εντάχτηκε στα νοσοκομεία του βουνού που οργάνωνε ο ΕΛΑΣ και έδρασε ως αντάρτισσα στο Πήλιο.
Ο πόλεμος τελείωσε και άρχισε η μακριά νύχτα της Κατοχής, αλλά ο άνδρα τής Ειρήνης δεν γύρισε πίσω, ούτε και είχε κάποια είδηση από αυτόν. Στην απόγνωσή της άφησε το μωρό στους γονείς της και έφυγε στην Αθήνα για να τον αναζητήσει, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Κάποια στιγμή μόνο έφτασε σ’ αυτήν μια θολή πληροφορία ότι ο άνδρας της είχε συλληφθεί αιχμάλωτος από τους Γερμανούς και είχε μεταφερθεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Για τις «ελληνικές αρχές» ήταν αγνοούμενος. Η Ειρήνη στη συνέχεια μπήκε στην Αντίσταση και οργανώθηκε στο ΕΑΜ και ως νοσηλεύτρια εντάχτηκε στα νοσοκομεία του βουνού που οργάνωνε ο ΕΛΑΣ και έδρασε ως αντάρτισσα στο Πήλιο.
«άγνωστοι» Ναξιώτες αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης
Στο βουνό γνώρισε το φημισμένο στην Θεσσαλία πρωτοπαλίκαρο του Άρη Βελουχιώτη Παναγιώτη Καραγιάννη (καπετάν Βολιώτης) από τη Νέα Ιωνία Βόλου, μικρασιατικής καταγωγής, με τον οποίο παντρεύτηκαν στο βουνό από τον ίδιο τον Άρη Βελουχιώτη με αντάρτικο γάμο. Με την απελευθέρωση έκαναν και θρησκευτικό γάμο και απέκτησαν δύο παιδιά, τη Μαριάννα και τον Λευτέρη και ζούσαν στο χωριό Ξυριά του Βόλου.
Ο πρώτος σύζυγος της Ειρήνης Σιδερή Κυριάκος Καλυβίτης, μετά την κατάρρευση του μετώπου βρέθηκε στις αντάρτικες ομάδες του Ν. Ζέρβα και σε κάποια μάχη με τους Γερμανούς συνελήφθη αιχμάλωτος και μεταφέρθηκε στη Γερμανία, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου, όπου παρέμεινε μέχρι το τέλος του πολέμου. Όταν πλέον ο ρώσικος στρατός εισέβαλε στη ναζιστική Γερμανία και βρίσκονταν στα περίχωρα του Νταχάου, οι Ναζί, στην προσπάθειά τους να εξαλείψουν τις βαρβαρότητες που διέπραξαν σ’ αυτό το κολαστήριο, άρχισαν να εκτελούν εν ψυχρώ πολλούς από τους εξαθλιωμένους κρατούμενους. Ο Κυριάκος Καλυβίτης, παρ’ όλον ότι δέχτηκε σφαίρα στο κεφάλι, επέζησε και οι ρωσικός στρατός τον βρήκε ζωντανό και τον μετέφερε σε στρατιωτικό νοσοκομείο και στη συνέχεια στη Ρωσία, όπου μετά από πολύχρονη θεραπεία σώθηκε, αλλά έπασχε από αμνησία.
Μετά από δέκα περίπου χρόνια η μνήμη του Καλυβίτη επανήλθε και ζήτησε τότε να γυρίσει στην πατρίδα του. Το 1954 έφθασε στην Αθήνα και άρχισε να αναζητεί τους δικούς του. Ταξίδεψε μέχρι την Κόρωνο, όπου βρήκε τους γονείς της Ειρήνης και από εκείνους πληροφορήθηκε όλα όσα είχαν συμβεί στην οικογένειά του και ότι η Ειρήνη ζούσε στον Βόλο. Ταξίδεψε στη συνέχεια στον Βόλο και συνάντησε την Ειρήνη και την κόρη τους Σοφία, την οποία πήρε μαζί του στην ιδιαίτερη πατρίδα του το Άστρος Κυνουρίας. Αργότερα ξαναπαντρεύτηκε κι αυτός και απέκτησε και άλλα παιδιά. Η Σοφία διατήρησε στενές σχέσεις με τη μητέρα και τα αδέλφια της, κοντά στα οποία έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής της.
Η Ειρήνη Σιδερή πέθανε στην Αθήνα το 1982. Ο Π. Καραγιάννης (Βολιώτης) είχε πεθάνει από το 1966.
Την ιστορία της Ειρήνης Σιδερή διάβασα για πρώτη φορά στο ενδιαφέρον blog του Γιώργο Μανωλά «http://koronoskaiistoria.blogspot.com.», που ασχολείται με την ιστορία και τον πολιτισμό της Κορώνου. Από εκεί είναι και η φωτογραφία. Σημαντικές πληροφορίες μου έδωσε και η εγγονή της Ειρήνη Καστελάνου.
Στέλλα Μαργαρίτη-Λεγάκη
Η Στέλλα Μαργαρίτη-Λεγάκη γεννήθηκε στο Σαγκρί Νάξου. Σε νεαρή ηλικία έφυγε στην Αθήνα, όπου τη βρήκε η Κατοχή. Ήταν παντρεμένη με τον Βασίλη Λεγάκη, επίσης Ναξιώτη.
Όταν με την κατάρρευση του μετώπου συνέρρεαν στην Αθήνα οι πολεμιστές του μετώπου, αλλά και πολλοί Άγγλοι στρατιώτες, που δεν πρόλαβαν να φύγουν, πολλές ελληνίδες δραστηριοποιήθηκαν στην δύσκολη προσπάθεια περίθαλψης αυτών των πολεμιστών, πολλοί απ’ τους οποίους ήταν τραυματίες, καθώς και στην απόκρυψη στην αρχή και φυγάδευση στη συνέχεια των Άγγλων στρατιωτικών που τους καταδίωκαν με μανία τόσο οι Ιταλοί, όσο και οι Γερμανοί στη συνέχεια.
Στην προσπάθεια αυτή έλαβε μέρος με πολύ πάθος και μαχητικότητα η Στέλλα Μαργαρίτη-Λεγάκη. Δεκάδες Άγγλους και βορειοευρωπαίους στρατιωτικούς έκρυβε καλά σε κρυψώνες σε διάφορα σημεία της Αττικής, τους οποίους στη συνέχεια μετέφερε σε απόμερα λιμανάκια της Αττικής (Ραφήνα κ.λπ.), απ’ όπου τους παραλάμβαναν καΐκια, για να τους μεταφέρουν στα παράλια της Τουρκίας και από εκεί στη Μέση Ανατολή.
Στην επικίνδυνη αυτή προσπάθειά της η Στέλλα Μαργαρίτη-Λεγάκη, για να μην προκαλεί υποψίες στον κατακτητή, μεταμφιεζόταν σε ζητιάνα, σε πλανόδια πωλήτρια τσιγάρων και πέτυχε να φυγαδεύσει στη Μέση Ανατολή πάνω από 70 Άγγλους στρατιωτικούς. Οι λεπτομέρειες της αντιστασιακής της δράσης της μας είναι ακόμη άγνωστες, καθώς και οι συγγενείς της.
Για τους αγώνες της αυτούς η Στέλλα Μαργαρίτη-Λεγάκη τιμήθηκε από την Αγγλική κυβέρνηση μετά την απελευθέρωση με τιμητικό δίπλωμα. (αναφορά στην αντιστασιακή δράση της Στέλλας Μαργαρίτη-Λεγάκη γίνεται σε δημοσίευμα της εφημ. Ναξιακόν Μέλλον του 1949.
Ο πρώτος σύζυγος της Ειρήνης Σιδερή Κυριάκος Καλυβίτης, μετά την κατάρρευση του μετώπου βρέθηκε στις αντάρτικες ομάδες του Ν. Ζέρβα και σε κάποια μάχη με τους Γερμανούς συνελήφθη αιχμάλωτος και μεταφέρθηκε στη Γερμανία, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου, όπου παρέμεινε μέχρι το τέλος του πολέμου. Όταν πλέον ο ρώσικος στρατός εισέβαλε στη ναζιστική Γερμανία και βρίσκονταν στα περίχωρα του Νταχάου, οι Ναζί, στην προσπάθειά τους να εξαλείψουν τις βαρβαρότητες που διέπραξαν σ’ αυτό το κολαστήριο, άρχισαν να εκτελούν εν ψυχρώ πολλούς από τους εξαθλιωμένους κρατούμενους. Ο Κυριάκος Καλυβίτης, παρ’ όλον ότι δέχτηκε σφαίρα στο κεφάλι, επέζησε και οι ρωσικός στρατός τον βρήκε ζωντανό και τον μετέφερε σε στρατιωτικό νοσοκομείο και στη συνέχεια στη Ρωσία, όπου μετά από πολύχρονη θεραπεία σώθηκε, αλλά έπασχε από αμνησία.
Μετά από δέκα περίπου χρόνια η μνήμη του Καλυβίτη επανήλθε και ζήτησε τότε να γυρίσει στην πατρίδα του. Το 1954 έφθασε στην Αθήνα και άρχισε να αναζητεί τους δικούς του. Ταξίδεψε μέχρι την Κόρωνο, όπου βρήκε τους γονείς της Ειρήνης και από εκείνους πληροφορήθηκε όλα όσα είχαν συμβεί στην οικογένειά του και ότι η Ειρήνη ζούσε στον Βόλο. Ταξίδεψε στη συνέχεια στον Βόλο και συνάντησε την Ειρήνη και την κόρη τους Σοφία, την οποία πήρε μαζί του στην ιδιαίτερη πατρίδα του το Άστρος Κυνουρίας. Αργότερα ξαναπαντρεύτηκε κι αυτός και απέκτησε και άλλα παιδιά. Η Σοφία διατήρησε στενές σχέσεις με τη μητέρα και τα αδέλφια της, κοντά στα οποία έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής της.
Η Ειρήνη Σιδερή πέθανε στην Αθήνα το 1982. Ο Π. Καραγιάννης (Βολιώτης) είχε πεθάνει από το 1966.
Την ιστορία της Ειρήνης Σιδερή διάβασα για πρώτη φορά στο ενδιαφέρον blog του Γιώργο Μανωλά «http://koronoskaiistoria.blogspot.com.», που ασχολείται με την ιστορία και τον πολιτισμό της Κορώνου. Από εκεί είναι και η φωτογραφία. Σημαντικές πληροφορίες μου έδωσε και η εγγονή της Ειρήνη Καστελάνου.
Στέλλα Μαργαρίτη-Λεγάκη
Η Στέλλα Μαργαρίτη-Λεγάκη γεννήθηκε στο Σαγκρί Νάξου. Σε νεαρή ηλικία έφυγε στην Αθήνα, όπου τη βρήκε η Κατοχή. Ήταν παντρεμένη με τον Βασίλη Λεγάκη, επίσης Ναξιώτη.
Όταν με την κατάρρευση του μετώπου συνέρρεαν στην Αθήνα οι πολεμιστές του μετώπου, αλλά και πολλοί Άγγλοι στρατιώτες, που δεν πρόλαβαν να φύγουν, πολλές ελληνίδες δραστηριοποιήθηκαν στην δύσκολη προσπάθεια περίθαλψης αυτών των πολεμιστών, πολλοί απ’ τους οποίους ήταν τραυματίες, καθώς και στην απόκρυψη στην αρχή και φυγάδευση στη συνέχεια των Άγγλων στρατιωτικών που τους καταδίωκαν με μανία τόσο οι Ιταλοί, όσο και οι Γερμανοί στη συνέχεια.
Στην προσπάθεια αυτή έλαβε μέρος με πολύ πάθος και μαχητικότητα η Στέλλα Μαργαρίτη-Λεγάκη. Δεκάδες Άγγλους και βορειοευρωπαίους στρατιωτικούς έκρυβε καλά σε κρυψώνες σε διάφορα σημεία της Αττικής, τους οποίους στη συνέχεια μετέφερε σε απόμερα λιμανάκια της Αττικής (Ραφήνα κ.λπ.), απ’ όπου τους παραλάμβαναν καΐκια, για να τους μεταφέρουν στα παράλια της Τουρκίας και από εκεί στη Μέση Ανατολή.
Στην επικίνδυνη αυτή προσπάθειά της η Στέλλα Μαργαρίτη-Λεγάκη, για να μην προκαλεί υποψίες στον κατακτητή, μεταμφιεζόταν σε ζητιάνα, σε πλανόδια πωλήτρια τσιγάρων και πέτυχε να φυγαδεύσει στη Μέση Ανατολή πάνω από 70 Άγγλους στρατιωτικούς. Οι λεπτομέρειες της αντιστασιακής της δράσης της μας είναι ακόμη άγνωστες, καθώς και οι συγγενείς της.
Για τους αγώνες της αυτούς η Στέλλα Μαργαρίτη-Λεγάκη τιμήθηκε από την Αγγλική κυβέρνηση μετά την απελευθέρωση με τιμητικό δίπλωμα. (αναφορά στην αντιστασιακή δράση της Στέλλας Μαργαρίτη-Λεγάκη γίνεται σε δημοσίευμα της εφημ. Ναξιακόν Μέλλον του 1949.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου