Σαν σήμερα στις 11 Νοέμβρη 1990 έφυγε απ’ την ζωή ο κομμουνιστής ποιητής Γιάννης Ρίτσος.

Σαν σήμερα στις 11 Νοέμβρη 1990 έφυγε απ’ την ζωή ο κομμουνιστής ποιητής Γιάννης Ρίτσος

Στο Προεδρείο του Β' Συνεδρίου της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας (1979) με τον Μίκη Θεοδωράκη, το χαράκτη Τάσσο και τον ιστορικό ηγέτη του ΚΚΕ Χαρίλαο Φλωράκη.

«Να με θυμόσαστε - είπε.
Χιλιάδες χιλιόμετρα περπάτησα
χωρίς ψωμί, χωρίς νερό, πάνω σε πέτρες κι αγκάθια,
για να σας φέρω ψωμί και νερό και τριαντάφυλλα.
Την ομορφιά
ποτές μου δεν την πρόδωσα.
Όλο το βιος μου το μοίρασα δίκαια.
Μερτικό εγώ δεν κράτησα.
Πάμπτωχος.
Μ' ένα κρινάκι του αγρού
τις πιο άγριες νύχτες μας φώτισα.
Να με θυμάστε»

(ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ)

Απο την εξορία. Στο κέντρο της φωτογραφίας -με τα χέρια στις τσέπες- ο Γιάννης Ρίτσος.

Σαν σήμερα στις 11 Νοέμβρη 1990 έφυγε απ’ την ζωή ο κομμουνιστής ποιητής Γιάννης Ρίτσος. Από τα πρώτα χρόνια της ζωής του μέχρι το τέλος της, στάθηκε πρωτοπόρος στους λαϊκούς αγώνες, μαζί με την εργατική τάξη, στην πάλη της για την κοινωνική απελευθέρωση. Συντάχθηκε με το κομμουνιστικό κίνημα στην εξαιρετικά δύσκολη δεκαετία του '30, αφού πριν, στα σανατόρια απ' τα οποία πέρασε (ως άπορος, αυτός, το πρώην αρχοντόπουλο), σπούδασε τις μαρξιστικές ιδέες και συγχρωτίστηκε με τους επαναστατημένους της εποχής.

Από την εξορία (1948 Λήμνος, 1949 Μακρόνησος, 1950-1952 Αη Στράτης). Ο Ρίτσος είναι δεύτερος από αριστερά. Ο πρώτος είναι ο Μάνος Κατράκης.

Η στράτευση του στο κομμουνιστικό κίνημα είχε σαν αποτέλεσμα να φυλακιστεί, να εκτοπιστεί και να εξοριστεί πολλές φορές. Τόποι εξορίας του υπήρξαν η Μακρόνησος και ο Αγ Στράτης παλιά, ἡ Γυάρος, η Λέρος και ἡ Σύρος στην επταετία της χούντας.

Στο κέντρο της φωτογραφίας ο Γιάννης Ρίτσος. Πρώτος από αριστερά ο Μάνος Κατράκης. Οι φωτογραφίες είναι από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη.

Αντιγράφουμε από το χρονολόγιο του ποιητή κάποιους σταθμούς της ζωής του:

1934 Εκδίδεται το πρώτο του βιβλίο, “Τρακτέρ” και αρχίζει συνεργασία με το “Ριζοσπάστη” με το ψευδώνυμο Ι. Σοστίρ. Γίνεται μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας.

1936 Στις 9 Μαΐου γίνονται στη Θεσσαλονίκη ταραχές στη διάρκεια της καπνεργατικής απεργίας. Την άλλη μέρα ο ποιητής βλέπει στο “Ριζοσπάστη” τη φωτογραφία μιας μάνας να θρηνεί το νεκρό παιδί της. Ήταν ο Τάσος Τούσης, ένας από τους νεκρούς εκείνης της μέρας. Ο Ρίτσος κλείνεται στη σοφίτα του, στην οδό Μεθώνης, και γράφει τον “Επιτάφιο“, που εκδίδεται σε 10.000 αντίτυπα. Με τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου, λίγους μήνες αργότερα, τα τελευταία 250 καίγονται στους στύλους του Ολυμπίου Διός.

1937 Γίνεται μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών με πρόταση της Έλλης Αλεξίου, Γαλάτειας Καζαντζάκη και Σοφίας Μαυροειδή-Παπαδάκη. Κυκλοφορεί “Το τραγούδι της αδελφής μου” και ο Παλαμάς χαιρετίζει με τον πασίγνωστο στίχο «παραμερίζουμε ποιητή για να περάσεις».

1943 Έχει ήδη προσχωρήσει στο ΕΑΜ. Εκδίδεται η “Παλιά μαζούρκα σε ρυθμό βροχής”, και η “Δοκιμασία”.

1945 Με το σπάσιμο του μετώπου, τον Ιανουάριο, πηγαίνει στη Λαμία, όπου συναντά τον Άρη Βελουχιώτη. Τον στέλνουν στην Κοζάνη, σαν συνεργάτη του Λαϊκού Θεάτρου Μακεδονίας. Στο δρόμο γράφει “Η Αθήνα στ’ άρματα”, που αποτελεί βάση του τρίπραχτου θεατρικού έργου “Πέρα από τον ίσκιο των κυπαρισσιών”.

1948 Συλλαμβάνεται τον Ιούλιο και εξορίζεται στο Κοντοπούλι της Λήμνου. Ακολουθούν η Μακρόνησος (1949), και ο Αη Στράτης (1950-1952).
1954 Παντρεύεται τη γιατρό Γαρυφαλιά Γεωργιάδου και την ίδια χρονιά εκδίδεται η “Αγρύπνια”. Την επομένη χρονιά γεννιέται η μοναχοκόρη του Ελευθερία (Έρη).

1960 Τον Οκτώβριο εκδίδεται σε δίσκο ο “Επιτάφιος” μελοποιημένος από τον Μίκη Θεοδωράκη.

1966 Κυκλοφορεί η “Ρωμιοσύνη“, σε χωριστή έκδοση από την “Αγρύπνια”, η οποία μελοποιείται από τον Μίκη Θεοδωράκη και κυκλοφορεί σε δίσκο.

1967 Συλλαμβάνεται από τους πραξικοπηματίες της 21ης Απρίλη και κλείνεται στον Ιππόδρομο Ν. Φαλήρου μαζί με εκατοντάδες άλλους. Στα τέλη Απριλίου μεταφέρεται στη Γυάρο και αργότερα στο Παρθένι της Λέρου.

1968 Εισάγεται στον “Άγιο Σάββα” υπό φρούρηση. Στα τέλη Οκτωβρίου μεταφέρεται στο Καρλόβασι Σάμου, σε κατ’ οίκον περιορισμό. Καταφέρνει και στέλνει κρυφά στη Γαλλία το “Πέτρες, Επαναλήψεις, Κιγκλίδωμα”, που μεταφράζεται και εκδίδεται. Αργότερα στέλνει τα “Δεκαοκτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας” τα οποία μελοποιεί ο Μίκης Θεοδωράκης.

1975 Το Μάιο του απονέμεται στη Σόφια το Διεθνές Βραβείο “Γκεόργκι Ντιμιτρόφ”. Ένα μήνα αργότερα αναγορεύεται επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Την ίδια χρονιά τιμάται με το Μέγα Γαλλικό Βραβείο Ποίησης “Αλφρέ ντε Βινύ” και προτείνεται για το Νόμπελ.

Ζωγραφισμένη πέτρα (από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη).

1976 Βραβεύεται με το Διεθνές Βραβείο “Λένιν” για την ειρήνη. Ακολουθούν τα επόμενα χρόνια αναγορεύσεις του σε διάφορα ξένα πανεπιστήμια και πολλά ακόμη διεθνή βραβεία.


1986 Του απονέμεται το βραβείο “Ποιητής διεθνούς ειρήνης” του ΟΗΕ, μετάλλιο από το Εθνικό Νομισματοκοπείο της Γαλλίας και το διεθνές βραβείο “Λυτές”.

Ζωγραφισμένη πέτρα (από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη).

1987 Αναγορεύεται επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του πανεπιστημίου Αθηνών και του απονέμεται το χρυσό μετάλλιο του Δήμου Αθηναίω

1990 Του απονέμεται το μετάλλιο “Ζολιό-Κιουρί”, ανώτατη διάκριση του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ειρήνης. Πεθαίνει στις 11 Νοεμβρίου και ενταφιάζεται στη Μονεμβασία στις 14 του ίδιου μήνα.

Ζωγραφισμένη πέτρα (από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη).

πηγή