Απόσπασμα από την Απολογία του Νίκου Μπελογιάννη
«…Αγαπάμε την Ελλάδα και το λαό της περισσότερο από τους κατηγόρους
μας. Το δείξαμε όταν κινδύνευε η Ελευθερία, η Ανεξαρτησία και η
ακεραιότητά της. Και, ακριβώς, αγωνιζόμαστε για να ξημερώσουν για τη
χώρα μας καλύτερες μέρες, χωρίς πείνα και πόλεμο.Για το σκοπό αυτόν αγωνιζόμαστε και όταν χρειαστεί θυσιάζουμε και τη ζωή μας…».
Το τρίτο επεισόδιο της σειράς της ΕΡΤ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ: Η ΜΕΓΑΛΗ ΟΥΤΟΠΙΑ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ. Ο πατέρας, γραμματέας του εργατικού ΕΑΜ, συλλαμβάνεται και εκτελείται από τους Γερμανούς. Η μητέρα καταδικάζεται σε ισόβια από τους Βούλγαρους και εξορίζεται στην ΙΚΑΡΙΑ. Με το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου τα δύο παιδιά της οικογένειας ΛΑΖΑΡΙΔΗ δουλεύουν στους ασύρματους με τους οποίους το κλιμάκιο του ΚΚΕ στην Αθήνα επικοινωνεί με την εξόριστη ηγεσία στο ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙ. Το 1951 η Ασφάλεια ανακαλύπτει τους ασύρματους και τα δύο παιδιά καταδικάζονται σε θάνατο για κατασκοπεία. Κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος του εμφυλίου,
εκατοντάδες μέλη του ΚΚΕ στέλνονται στο εκτελεστικό απόσπασμα. Οι αρχές
προτείνουν στους μελλοθάνατους να σώσουν την ζωή τους υπογράφοντας μια
δήλωση αποκήρυξης του κομμουνισμού. Οι περισσότεροι αρνούνται και
εκτελούνται. Ο Ν. ΠΛΟΥΜΠΙΔΗΣ, ένα ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ που η ηγεσία
του κόμματος υποπτεύεται ως χαφιέ, στέλνει ένα γράμμα από την παρανομία
και προσφέρεται να παραδοθεί στις αρχές για να δικαστεί αρκεί να μην
εκτελεστεί ο ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ. Με εντολή του ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ, ο ραδιοσταθμός του
κόμματος χαρακτηρίζει το γράμμα πλαστό. Η ΈΛΛΗ ΠΑΠΑ εξηγεί την τακτική
του ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ. Ο Τ. ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ, που θα αποφύγει την εκτέλεση την
τελευταία στιγμή, περιγράφει τις τελευταίες στιγμές του ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ με
τον οποίο μοιράζεται το ίδιο κελί. Στο ντοκιμαντέρ μιλούν ακόμη οι: Λ.
ΚΥΡΚΟΣ και ΓΡ. ΦΑΡΑΚΟΣ. Παρουσιάζονται επίσης ανέκδοτα κινηματογραφικά
στιγμιότυπα από την δίκη Μπελογιάννη που βρέθηκαν στα αμερικάνικα
αρχεία. ΠΗΓΗ Αρχεία ΕΡΤ
Ο Άνθρωπος Με Το Γαρύφαλλο "Αγαπάμε την Ελλάδα και το λαό της"
Τον ξέρουνε τα ελάτια, τα πλατάνια
ίδιος μ’ αυτά, περήφανος, στητός
ηχούν απ’ τη φωνή του τα ρουμάνια
μπρος για τη νίκη, για το Κόμμα εμπρός
Ο Μπελογιάννης ζει μες την καρδιά μας,
ο Μπελογιάννης ζει πα στις κορφές
ο Μπελογιάννης ζει κι είναι κοντά μας
στων τραγουδιών τις λέφτερες στροφές.
Ζει σ’ όλους τους καιρούς, σ’ όλους τους τόπους
το κάθε σπίτι, σπίτι του δικό.
Ζει ο Μπελογιάννης, ζει με τους ανθρώπους
που χτίζουν έναν κόσμο σοσιαλιστικό.
Και στο τραπέζι της χαράς της πρώτης
στη νίκη της ειρήνης τη γιορτή
ο Μπελογιάννης θάν’ πανηγυριώτης
με κόκκινο γαρύφαλλο στ’ αφτί.
(Λάκης Χατζής-Δημήτρης Ραβάνης Ρεντής)
«…O Mπελογιάννης μάς έμαθε άλλη μια φορά πώς να ζούμε και πώς να πεθαίνουμε.
M’ ένα γαρύφαλλο ξεκλείδωσε όλη την αθανασία.M’ ένα χαμόγελο έλαμψε τον κόσμο για να μη νυχτώσει…»
Γιάννης Pίτσος,
«O Άνθρωπος με το γαρίφαλο», Aϊ Στράτης 31/3/1952
«Χαραυγή καταπάνω του θανάτου βάδιζεν η καρδιά σου παλικάρι λες κι ήταν άλλος άγουρος που ορθρίζει ν’ ανταμώσει κρυφά την πρώτη αγάπη.»
Ο Ρώσος συγγραφέας Μαξίμ Γκόργκι έγραφε το «Τραγούδι για το γεράκι»,
για τους θαρραλέους των ταξικών αγώνων:
«Ω θαρραλέο γεράκι!/
Στη μάχη με τον εχθρό/
πλημμύρισες με αίμα.
Αλλά θα ‘ρθει η ώρα/
και οι σταγόνες του ζεστού αίματός σου/
σαν σπίθες θ’ ανάψουν/
στο σκοτάδι της ζωής.
Και πολλές θαρραλέες καρδιές/
θ’ ανάψουν, με απερίσκεπτη δίψα λευτεριάς, φώτα./
Ας πέθανες εσύ,
Αλλά… πιο τραγούδι των θαρραλέων/
πνευματικά δυνατών πάντοτε
Συ θα ‘σαι ζωντανό/
παράδειγμα στην περήφανη πρόσκληση της Λευτεριάς/
και του Φωτός.
Στους απερίσκεπτους θαρραλέου/
τραγουδάμε το τραγούδι!..».
Ο Ισπανός ζωγράφος, χαράκτης, γλύπτης, Πάμπλο Πικάσο,
σε χειρόγραφο κατέγραφε το πορτρέτο του Μπελογιάννη:
«Το φως από το λαδοφάναρο που φώτιζε το σκοτάδι μιας μαγιάτικης βραδιάς στη Μαδρίτη, τα ευγενικά πρόσωπα του τουφεκισμένου λαού που τον δολοφόνησε ο ξένος άρπαγας στον πίνακα του Γκόγια, είναι η ίδια σπορά φρίκης που σπέρνει με τις ανοιχτές φούχτες των προβολέων πάνω στα ορθάνοιχτα στήθια της Ελλάδας μια κυβέρνηση που σκορπίζει το θάνατο, το φόβο και το μίσος.
Ένα πελώριο άσπρο περιστέρι περνάει κι αφήνει το οργισμένο του πένθος πάνω στη γη».
Για τον λαϊκό αγωνιστή Νίκο Μπελογιάννη που υπερασπίστηκε και με τη ζωή του
τα λαϊκά συμφέροντα, τη δημοκρατία, την ειρήνη, την εθνική ανεξαρτησία
O Mπελογιάννης μάς έμαθε άλλη μια φορά πώς να ζούμε και πώς να πεθαίνουμε.
M’ ένα γαρύφαλλο ξεκλείδωσε όλη την αθανασία.
Ο Εμφύλιος Πόλεμος που ρήμαξε τη χώρα τελείωσε και ένας απ’ τους πολλούς φυγάδες αγωνιστές της Αριστεράς, ο Νίκος Μπελογιάννης, ο άνθρωπος με το αφοπλιστικό χαμόγελο και το γαρύφαλλο, πρώην λοχαγός του ΕΛΑΣ, επιστρέφει στην Ελλάδα… Με το συνθηματικό όνομα Κώστας κρύβεται στο σπίτι ενός συντρόφου κι έρχεται σ’ επαφή με τον Νίκο Πλουμπίδη, καθώς και με άλλα μέλη του παράνομου Κομμουνιστικού Κόμματος. Η κυβέρνηση Πλαστήρα, θέλοντας να εδραιώσει τη γαλήνη και να βοηθήσει την ανασυγκρότηση του τόπου, αντιμετωπίζει τους κομμουνιστές με σχετική επιείκεια. Οι στρατιωτικοί και οι μυστικές υπηρεσίες, όμως, με επικεφαλής τον Διευθυντή Ασφαλείας και τον αρχηγό της ΚΥΠ –υπό την άμεση καθοδήγηση του Αμερικανού σταθμάρχη της ΣΙΑ και του πρέσβυ των ΗΠΑ– δεν βλέπουν με καλό μάτι τις εξελίξεις, ιδιαίτερα όταν το κόμμα του Πλαστήρα ξανακερδίζει τις εκλογές. Στην προσπάθειά τους να υπονομεύσουν την κυβέρνηση, στήνουν μια «κομμουνιστική συνωμοσία» και δίνουν ευρεία δημοσιότητα στη σύλληψη του Μπελογιάννη και της αγαπημένης του συντρόφου Έλλης Ιωαννίδου, καθώς και μερικών άλλων μελών του ΚΚΕ. Το έκτακτο στρατοδικείο, με συνοπτικές διαδικασίες, τους καταδικάζει σε θάνατο αλλά ο πρωθυπουργός Πλαστήρας αναστέλλει την εκτέλεση της ποινής. Τους οδηγούν σε νέο, τακτικό στρατοδικείο αυτή τη φορά. Στη δίκη, οι κατηγορούμενοι καταθέτουν ευθαρσώς ότι δεν δικάζονται για τις πράξεις τους αλλά για τις ιδέες τους, κι αρνούνται διαρρήδην το χαλκευμένο κατηγορητήριο. Παρόλα αυτά, το δικαστήριο καταδικάζει σε θάνατο οκτώ από τους κατηγορούμενους και οι Αμερικανοί πιέζουν την κυβέρνηση και τον Βασιλιά να μην τους δώσει χάρη. Ο Πλουμπίδης στέλνει επιστολή, με την οποία διαβεβαιώνει ότι αυτός είναι ο επικεφαλής του παράνομου μηχανισμού του κόμματος και όχι ο Μπελογιάννης, αλλά τόσο οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες, όσο και η εκτός Ελλάδας ηγεσία του ΚΚΕ θεωρούν την επιστολή του πλαστή. Για να μην κινδυνεύσει η ενότητα του κόμματος, οι Μπελογιάννης και Πλουμπίδης δεν δίνουν περαιτέρω έκταση στο γεγονός. Ο πρώτος και τρεις σύντροφοί του οδηγούνται νύχτα στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Τον ξέρουνε τα ελάτια, τα πλατάνιαίδιος μ’ αυτά, περήφανος, στητός
ηχούν απ’ τη φωνή του τα ρουμάνια
μπρος για τη νίκη, για το Κόμμα εμπρός
Ο Μπελογιάννης ζει μες την καρδιά μας,
ο Μπελογιάννης ζει πα στις κορφές
ο Μπελογιάννης ζει κι είναι κοντά μας
στων τραγουδιών τις λέφτερες στροφές.
Ζει σ’ όλους τους καιρούς, σ’ όλους τους τόπους
το κάθε σπίτι, σπίτι του δικό.
Ζει ο Μπελογιάννης, ζει με τους ανθρώπους
που χτίζουν έναν κόσμο σοσιαλιστικό.
Και στο τραπέζι της χαράς της πρώτης
στη νίκη της ειρήνης τη γιορτή
ο Μπελογιάννης θάν’ πανηγυριώτης
με κόκκινο γαρύφαλλο στ’ αφτί.
(Λάκης Χατζής-Δημήτρης Ραβάνης Ρεντής)
«…O Mπελογιάννης μάς έμαθε άλλη μια φορά πώς να ζούμε και πώς να πεθαίνουμε.
M’ ένα γαρύφαλλο ξεκλείδωσε όλη την αθανασία.M’ ένα χαμόγελο έλαμψε τον κόσμο για να μη νυχτώσει…»
Γιάννης Pίτσος,
«O Άνθρωπος με το γαρίφαλο», Aϊ Στράτης 31/3/1952
«Χαραυγή καταπάνω του θανάτου βάδιζεν η καρδιά σου παλικάρι λες κι ήταν άλλος άγουρος που ορθρίζει ν’ ανταμώσει κρυφά την πρώτη αγάπη.»
Κώστας Βάρναλης: απ’ τους «Μπελογιάννηδες»
Ο Ρώσος συγγραφέας Μαξίμ Γκόργκι έγραφε το «Τραγούδι για το γεράκι»,
για τους θαρραλέους των ταξικών αγώνων:
«Ω θαρραλέο γεράκι!/
Στη μάχη με τον εχθρό/
πλημμύρισες με αίμα.
Αλλά θα ‘ρθει η ώρα/
και οι σταγόνες του ζεστού αίματός σου/
σαν σπίθες θ’ ανάψουν/
στο σκοτάδι της ζωής.
Και πολλές θαρραλέες καρδιές/
θ’ ανάψουν, με απερίσκεπτη δίψα λευτεριάς, φώτα./
Ας πέθανες εσύ,
Αλλά… πιο τραγούδι των θαρραλέων/
πνευματικά δυνατών πάντοτε
Συ θα ‘σαι ζωντανό/
παράδειγμα στην περήφανη πρόσκληση της Λευτεριάς/
και του Φωτός.
Στους απερίσκεπτους θαρραλέου/
τραγουδάμε το τραγούδι!..».
Ο Ισπανός ζωγράφος, χαράκτης, γλύπτης, Πάμπλο Πικάσο,
σε χειρόγραφο κατέγραφε το πορτρέτο του Μπελογιάννη:
«Το φως από το λαδοφάναρο που φώτιζε το σκοτάδι μιας μαγιάτικης βραδιάς στη Μαδρίτη, τα ευγενικά πρόσωπα του τουφεκισμένου λαού που τον δολοφόνησε ο ξένος άρπαγας στον πίνακα του Γκόγια, είναι η ίδια σπορά φρίκης που σπέρνει με τις ανοιχτές φούχτες των προβολέων πάνω στα ορθάνοιχτα στήθια της Ελλάδας μια κυβέρνηση που σκορπίζει το θάνατο, το φόβο και το μίσος.
Ένα πελώριο άσπρο περιστέρι περνάει κι αφήνει το οργισμένο του πένθος πάνω στη γη».
Ο Άνθρωπος Με Το Γαρύφαλλο
Ένας ύμνος στα δημοκρατικά ιδεώδηΓια τον λαϊκό αγωνιστή Νίκο Μπελογιάννη που υπερασπίστηκε και με τη ζωή του
τα λαϊκά συμφέροντα, τη δημοκρατία, την ειρήνη, την εθνική ανεξαρτησία
O Mπελογιάννης μάς έμαθε άλλη μια φορά πώς να ζούμε και πώς να πεθαίνουμε.
M’ ένα γαρύφαλλο ξεκλείδωσε όλη την αθανασία.
M’ ένα χαμόγελο έλαμψε τον κόσμο για να μη νυχτώσει. Γιάννης Pίτσος,
«O Άνθρωπος με το γαρίφαλο», Aϊ Στράτης 31/3/1952
Ο Εμφύλιος Πόλεμος που ρήμαξε τη χώρα τελείωσε και ένας απ’ τους πολλούς φυγάδες αγωνιστές της Αριστεράς, ο Νίκος Μπελογιάννης, ο άνθρωπος με το αφοπλιστικό χαμόγελο και το γαρύφαλλο, πρώην λοχαγός του ΕΛΑΣ, επιστρέφει στην Ελλάδα… Με το συνθηματικό όνομα Κώστας κρύβεται στο σπίτι ενός συντρόφου κι έρχεται σ’ επαφή με τον Νίκο Πλουμπίδη, καθώς και με άλλα μέλη του παράνομου Κομμουνιστικού Κόμματος. Η κυβέρνηση Πλαστήρα, θέλοντας να εδραιώσει τη γαλήνη και να βοηθήσει την ανασυγκρότηση του τόπου, αντιμετωπίζει τους κομμουνιστές με σχετική επιείκεια. Οι στρατιωτικοί και οι μυστικές υπηρεσίες, όμως, με επικεφαλής τον Διευθυντή Ασφαλείας και τον αρχηγό της ΚΥΠ –υπό την άμεση καθοδήγηση του Αμερικανού σταθμάρχη της ΣΙΑ και του πρέσβυ των ΗΠΑ– δεν βλέπουν με καλό μάτι τις εξελίξεις, ιδιαίτερα όταν το κόμμα του Πλαστήρα ξανακερδίζει τις εκλογές. Στην προσπάθειά τους να υπονομεύσουν την κυβέρνηση, στήνουν μια «κομμουνιστική συνωμοσία» και δίνουν ευρεία δημοσιότητα στη σύλληψη του Μπελογιάννη και της αγαπημένης του συντρόφου Έλλης Ιωαννίδου, καθώς και μερικών άλλων μελών του ΚΚΕ. Το έκτακτο στρατοδικείο, με συνοπτικές διαδικασίες, τους καταδικάζει σε θάνατο αλλά ο πρωθυπουργός Πλαστήρας αναστέλλει την εκτέλεση της ποινής. Τους οδηγούν σε νέο, τακτικό στρατοδικείο αυτή τη φορά. Στη δίκη, οι κατηγορούμενοι καταθέτουν ευθαρσώς ότι δεν δικάζονται για τις πράξεις τους αλλά για τις ιδέες τους, κι αρνούνται διαρρήδην το χαλκευμένο κατηγορητήριο. Παρόλα αυτά, το δικαστήριο καταδικάζει σε θάνατο οκτώ από τους κατηγορούμενους και οι Αμερικανοί πιέζουν την κυβέρνηση και τον Βασιλιά να μην τους δώσει χάρη. Ο Πλουμπίδης στέλνει επιστολή, με την οποία διαβεβαιώνει ότι αυτός είναι ο επικεφαλής του παράνομου μηχανισμού του κόμματος και όχι ο Μπελογιάννης, αλλά τόσο οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες, όσο και η εκτός Ελλάδας ηγεσία του ΚΚΕ θεωρούν την επιστολή του πλαστή. Για να μην κινδυνεύσει η ενότητα του κόμματος, οι Μπελογιάννης και Πλουμπίδης δεν δίνουν περαιτέρω έκταση στο γεγονός. Ο πρώτος και τρεις σύντροφοί του οδηγούνται νύχτα στο εκτελεστικό απόσπασμα.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο
Μέσα σε ατμόσφαιρα έντονης συγκινησιακής φόρτισης, ο Κ. Καζάκος, απήγγειλε με τη θερμή και στεντόρεια φωνή του, το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», το οποίο έγραψε την ίδια μέρα της εκτέλεσης του Ν. Μπελογιάννη, στις 30 Μάρτη του 1952, από το νησί του Αη - Στράτη όπου ήταν εξόριστος. Τα φώτα χαμηλώνουν, το πορτρέτο του Νίκου Μπελογιάννη εμφανίζεται στο κινηματογραφικό πανί, ο Κ. Καζάκος ανεβαίνει στο βήμα.
‘Καλημέρα ανθρώποι μου
Καλημέρα ήλιε
Καλημέρα Μπελογιάννη
[...]
Ορκιστείτε να ‘χει το παιδί το ψωμί του και το βιβλίο του
να μάθει να γράφει σ’ αγαπώ,
να κρατάει μπράτσο τον ήλιο σ’ ένα ανθισμένο περιβόλι.
[...]
Δεν ξεχνάω τους σκοτωμένους. Το φουστάνι μου
αγγριώνει στους σταυρούς. Οι νεκροί με κρατάνε.
[...]
Λέγαμε: θα βρούμε στο πανέρι της άνοιξης
πολλές χρυσές βελόνες, πολλές χρωματιστές κουβαρίστρες
να μπαλώσουμε το γέλιο του παιδιού
να μπαλώσουμε τις ρυτίδες της μάνας
[...]
Σιωπή. Ακούστε τούτη την καμπάνα.
Σιωπή. Οι λαοὶ περνούν σηκώνοντας στους ώμους τους
το μέγα φέρετρο του Μπελογιάννη.
[...]
Ηταν πικρό το τσάι σήμερα. Αφουγκραζόμασταν
ένα μεγάλο αμάξι που σταμάτησε στο δρόμο -
ένας τροχός του χτύπησε στο βράχο.
[...]
Οχι δε σου ταιριάζει εσένα Μπελογιάννη τούτο το σιωπηλό πένθος
τούτες οι μαύρες κορδέλες άκρη άκρη στο φουστάνι της άνοιξης
τούτο το πράσινο σαπούνι που λιώνει ξεχασμένο στη σκάφη θολώνοντας το νερό.’ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Κυριακή 27 Απρίλη 2008
Σαπούνια, φουστάνια, κουβαρίστρες, φέρετρα και πικρό τσάι του Αγώνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου