Η αναγκαιότητα της στήριξης των Ελληνικών εθίμων και η προστασία τους

Ένα από τα θεμελιώδη άρθρα της ελληνικής νομοθεσίας, είναι το άρθρο 1 του Αστικού Κώδικα το οποίο αναφέρεται στις πηγές του δικαίου και ορίζει ότι: οι κανόνες δικαίου περιλαμβάνονται στους νόμους και στα έθιμα.

Το έθιμο ή άγραφο δίκαιο είναι αυτό που δεν έχει θεσπιστεί από την πολιτεία, αλλά αυτό που αναβλύζει άμεσα απ’ την ανοργάνωτη κοινωνία. Η κοινωνία για να θέσει στον εαυτό της κανόνες δικαίου δεν έχει πάντοτε ανάγκη τη νομοθεσία της πολιτείας. Η βούληση της κοινωνίας, που εκδηλώνεται με ομοιόμορφη και μακρά άσκηση, αρκεί για να δημιουργή-σει δίκαιο. Έτσι το δίκαιο γεννιέται αυθόρμητα από την βούληση εκείνων, στους οποίους καλείται να εφαρμοστεί, χωρίς να υπάρχει ανάγκη μεσολάβησης των οργάνων της πολιτείας αλλά χωρίς να υπάρχει, ούτε να απαιτείται κατά την παραγωγή του επίγνωση περί της δημιουργίας δικαίου.

Ο Αστικός Κώδικας δέχεται ρητά το έθιμο ως την άλλη πηγή του δικαίου δηλ. ως πρωτογενή πηγή δικαίου.

Για την δημιουργία εθίμου απαιτείται σταθερή, ομοιόμορφη και μακροχρόνια άσκηση, αλλά και η γνώμη αναγκαιότητας (opinio necessitates), και να είναι δόκιμο, δηλ. να μην είναι αντίθετο με τον ορθό λόγο ή τα χρηστά ήθη.

Σύμφωνα δε με τη νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων, στο πεδίο του ενδοτικού δικαίου, το γενικό έθιμο μπορεί να καταργήσει νόμο, ενώ το τοπικό υπερισχύει εκεί όπου επικράτησε.

Σχετικά με τις θρησκευτικές εκδηλώσεις ο ελληνικός λαός τις έχει ταυτίσει παράλληλα με την τέλεση αυτών, και με την τέλεση πανηγύρεων που περιλαμβάνουν και τοπικές μουσικές εκδηλώσεις.

Στο χωριό μας, την Κωμιακή, ένα ορεινό και απομακρυσμένο χωριό της Νάξου, όπου ανέκαθεν οι κάτοικοι είχαν ελάχιστες δυνατότητες διασκέδασης, συνδύαζαν τις τοπικές θρησκευτικές εορτές (Θεοσκέπαστης, Αγιάς, Απόλλωνα, Αγίου Κωνσταντίνου), με πανηγύρια, όπου ο κόσμος, μετά το πέρας των θρησκευτικών τελετών, συμμετείχε στο πανηγύρι που ακολουθούσε, με τοπική μουσική και τραγούδια, το οποίο διοργανώνεται στον περιβάλλοντα χώρο των Ιερών Ναών, τον οποίο οι πρόγονοί μας φρόντιζαν να κατασκευάζουν έτσι, ώστε να μπορεί να φιλοξενήσει τέτοιες εκδηλώσεις.

Ειδικά για το πανηγύρι του Αγίου Κωνσταντίνου, εμείς οι παλαιότεροι, μπορούμε να θυμηθούμε, με τι λαχτάρα το περίμενε ο κόσμος της Κωμιακής. Τόσο οι μεγάλοι όσο και οι μικροί. Μάλιστα ενθυμούμαι ως μαθητής την δεκαετία του 60, την χαρά που νιώθαμε όταν ο δάσκαλος μας ανακοίνωνε ότι θα πάμε ως εκδρομή στο πανηγύρι του Αγίου Κωνσταντίνου.

Το έθιμο αυτό διατηρήθηκε επί πολλές δεκαετίες (από τον 19^ο αιώνα) μέχρι και το έτος 2011. Φέτος δυστυχώς, όπως πληροφορούμαστε, δεν θα γίνει. Δηλ. οι κάτοικοι της Κωμιακής, για πρώτη φορά θα στερηθούν το πανηγύρι τους αυτό.

Πάντοτε, το πανηγύρι αυτό γινόταν με τη συνεργασία των κατοίκων και του εκάστοτε εφημερίου του ιερού ναού της Θεοσκέπαστης.

Δεν γίνεται (αντικειμενικά) αντιληπτή η άποψη ότι οι κάτοικοι της Κωμιακής παρεκτρέπονται όταν ζητάνε τη συνεργασία της εκκλησίας στην διενέργεια του πανηγυριού. Η διαρκής ιερά σύνοδος με το εγκύκλιο σημείωμά της στο οποίο γίνεται σχετική αναφορά, αναφέρει ρητά ότι η Δ.Ι.Σ. της Εκκλησίας της Ελλάδος, σέβεται τις παραδόσεις και τα έθιμα του ευσεβούς ελληνικού λαού και πρέπει οι αρχιερείς να μεριμνούν για την πραγματοποίηση των πανηγύρεων και λοιπών εκδηλώσεων εντός των περιβόλων των ιερών ναών, στο πλαίσιο του εκκλησιαστικού ήθους.

Επομένως η Δ.Ι.Σ. αφενός μεν σέβεται τις παραδόσεις και τα έθιμα του ελληνικού λαού και αφετέρου παραγγέλλει στους αρχιερείς να μεριμνούν για την πραγματοποίηση των πανηγύρεων και λοιπών εκδηλώσεων.

Εφέτος, όπως φαίνεται, το πανηγύρι του Αγίου Κωνσταντίνου δεν θα γίνει. Όσοι συνετέλεσαν γι’αυτήν την ματαίωση και την με αυτόν τον τρόπο τιμωρία των κωμιακιτών, παραβίασαν και το άρθρο 1 του ΑΚ, και το εγκύκλιο σημείωμα της Δ.Ι.Σ.

Γράφει ο Β.Α.