ü Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι εκπρόσωποι του Δ.Σ. του Συλλόγου Κορωνίδας Νάξου. Εκλεκτοί προσκεκλημένοι μας.....Αγαπητοί συγχωριανοί σας καλώ να αφήσουμε τη νοσταλγία να
μας παρασύρει και να μας ξαναφέρει χρονιάρες μέρες στον τόπο που μας γέννησε,
μας έθρεψε, και σφράγισε την ύπαρξή μας, την Κωμιακή…,
το πιο ορεινό χωριό της Νάξου! .....η χιονιές...(βίντεο)
το πιο ορεινό χωριό της Νάξου! .....η χιονιές...(βίντεο)
Με οδηγό τις αναμνήσεις μας και
αντλώντας εικόνες και πληροφορίες:
·
από τον Α΄ τόμο των βιβλίων του Ν.
Λεβογιάννη «Κωμιακή, Τόπου Χρώματα, Αντιθέσεων Αρμονία»
·
από ένα κείμενο του ίδιου με τίτλο
«Πρωτοχρονιά στην Κωμιακή στα χρόνια των παιδικών αναμνήσεων»
·
από αφηγήσεις συγχωριανών που κατέγραψε ο Σύλλογος Γυναικών Κωμιακής
και μου παρέδωσε ο Γιάννης ο Πρεβενιός ...Η χιονιές φωτογραφίες τραγουδι ΕιρΉνη Κνιτοπούλου (βίντεο)
·
αλλά και με τη βοήθεια μεγάλων
λαογράφων (όπως ο Γ. Μέγας, Δ. Λουκάτος)
θα προσπαθήσουμε να ζωντανέψουμε τις άγιες
μέρες των Χριστουγέννων στην Κωμιακή στις δεκαετίες του 50, του 60 και του 70,
όταν οι περισσότεροι από εμάς ήμασταν παιδιά και οι χρονιάρες μέρες, χωρίς τα
χαρακτηριστικά του καταναλωτισμού, που ζούμε σήμερα, φάνταζαν ξεχωριστές,
ευχάριστες, ζεστές και χαρούμενες στην καρδιά του σκληρού κωμιακίτικου χειμώνα. Ενός χειμώνα που οι βροχές και τα χιόνια
εναλλάσσονταν και ήταν το ίδιο καλοδεχούμενα, όπως γράφει η Σ. Αλιμπέρτη, και
επιβεβαιώνει ένα λαϊκό αφήγημα που έφτασε ως τις μέρες μας…..
Ο μονόλογος του χιονιά
Α(ν) δε με δεις τ’ Αια-Αντριά, δέξου
με τ’ Αϊ - Νικολά!
Α(ν) δε με δεις τ’ Αϊ - Νικολά, δέξου
με τα γιορτολόγια!
Α(ν) δε με δεις τα γιορτολόγια, δέξου
με τ’ Αϊ-Χαράλαμπου!
Κι α(ν) δε με δεις τ’ Αϊ –
Χαράλαμπου, μη με περιμένεις πια…
Τα γιορτολόγια, λοιπόν, στην Κωμιακή μέσα στο σκηνικό που μόλις
περιγράψαμε και τους Κωμιακίτες να ζουν τη γλυκιά ανάπαυλα των Χριστουγέννων
και της Πρωτοχρονιάς σαν όαση στην
τραχιά αγροτική ζωή τους αρχίζουν με …........ έθιμα φωτογραφίες των Χριστουγέννων.
ΕΘΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
Εμείς τα παιδιά την παραμονή των
Χριστουγέννων περιμέναμε να βγούμε το βράδυ να πούμε τα κάλαντα. «Να τα
πούμενε» φωνάζαμε έξω από κάθε σπίτι, κι από μέσα μας απαντούσαν «Πείτε τα»και
τότε λέγαμε «το καληασπεράκι» γρήγορα
και χαρούμενα με ευχές και επαίνους για κάθε μέλος της οικογένειας. Καμιά φορά
μας απαντούσαν «Τώρα ια δες μας τα λέανε» και η απογοήτευση ζωγραφιζόταν στα
πρόσωπά μας, γιατί η είσπραξη θα ήταν μικρή.
Η Θεοσκέπαστη τη μέρα των Χριστουγέννων ήταν βγαλμένη από κείμενο του
Παπαδιαμάντη, η εικόνα της γέννησης σαν φάτνη μέσα στις δάφνες, οι μυρωδιές από
τις μερσινιές και τις δάφνες, το λιβάνι, το θαμπό φως των κεριών και των
καντηλιών, οι άνθρωποι του χωριού, οι χριστουγεννιάτικοι ύμνοι, έκαναν την
εικόνα της κατανυκτική, θεία, μαγευτική!
Η καμπάνα τα εκκλησίας χτυπούσε από τις 4.30 τα ξημερώματα. Όλοι μικροί,
μεγάλοι πήγαιναν να λειτουργηθούν και να κοινωνήσουν, μιας και οι περισσότεροι από
τους ενήλικες νήστευαν ολόκληρο το 40ήμερο! Η εκκλησία ήταν στολισμένη με δάφνες και μυρτιές, όπως στη
γιορτή της, έθιμο που διατηρείται ακόμα και σήμερα. (Η συνήθεια αυτή του στολισμού του ναού με αειθαλή δέντρα
προέρχεται από τις αρχαίες γιορτές «των Δενροφοριών», συνηθιζόταν σε μέρη που
είχαν σχέση με τη γεωργία και ήταν αφιερωμένες στους θεούς Δήμητρα και
Διόνυσο…. αν και ειδωλολατρικό ενσωματώθηκε στη χριστιανική λατρεία όπως και
πολλά άλλα. ) Το έθιμο αυτό έφτασε ως τις μέρες μας και η Θεοσκέπαστη κάθε
Χριστούγεννα στολίζεται με δάφνες και μυρτιές
Όταν τελείωνε η λειτουργία οι νοικοκυρές επέστρεφαν στο σπίτι για να
ετοιμάσουν το γιορτινό τραπέζι: «Στην αρχή ετηγανίζαμενε λίγο χοιρινό, για να ξεκινήσει το
φαοπότι. Μετά ετοιμάζαμένε κόκορα βραστό και τονε σερβίραμενε με όλα τα
καλούδια που είχαμενε στο σπίτι. Κάθε νοικοκυρά είχενε ζυμώσει από το περασμένο
Σάββατο ένα ψωμί, το χριστόψωμο, που στη μέση είχενε ένα σταυρό ανάγλυφο,
φτιαγμένο από ζύμη. Με ευτό το ψωμί σταύρωναμενε και τα ζωντανάγια το καό». Μέσα στη δημοκρατία του αγροτικού σπιτιού,
γράφει ο Γ. Μέγας, ακόμα και τα ζώα έχουν την πρέπουσα θέση και πρέπει και αυτά
να ευλογηθούν τις άγιες μέρες.
Καθώς περνούσαν οι δεκαετίες δειλά-
δειλά έκαναν την εμφάνισή τους και τα πρώτα χριστουγεννιάτικα δέντρα! Ακόμα
θυμάμαι τον δάσκαλό μου, τον Νίκο τον Κορρέ στην αίθουσα της Α΄ τάξης με την κ.
Μαργαρίτα να κάνουν κατασκευές για να στολίσουν το χριστουγεννιάτικο δέντρο του
σχολείου….ένα μεγάλο κλαδί πεύκου από τη αυλή, που φάνταζε εντυπωσιακά όμορφο
και λαμπερό μες στα γυαλιστερά πλουμίδια
του, η απόλυτη έκφραση των Χριστουγέννων για μας τα παιδιά ! Στα σπίτια όμως τα
πρώτα δέντρα που στολίστηκαν ήταν κουμαριές με αυτοσχέδια στολίδια, καρύδια,
σκόρδα… ντυμένα με τσιγαρόχαρτο ανάμεσα σταπορτοκαλοκόκκινα κούμαρα.
Κάποια από τα έθιμα ξεθώριασαν, άλλα
χάθηκαν και αντικαταστάθηκαν με νέες
συνήθειες. Εκείνο όμως που μένει αναλλοίωτο χρόνια τώρα είναι το καληασπεράκι!
Τα παιδιά της Κωμιακής κράτησαν τα
δικαιώματά τους γι’ αυτό και ξεφυτρώνουν με τα ίδια σύνεργα, την ίδια διάθεση,
στα ίδια σοκάκια, με το ίδιο πάθος, την ίδια αγάπη και το λένε στα σπίτια του
χωριού κάθε παραμονή Χριστουγέννων.
ΕΘΙΜΑ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ
Οι προετοιμασίες για την Πρωτοχρονιά άρχιζαν από την παραμονήμε το
στρώσιμο του τραπεζιού και είχε μορφή τελετουργική! Κάθε τι που τοποθετούσαν
στο γιορτινό τραπέζι είχε συμβολικό χαρακτήρα. Είναι εξαιρετική η σημασία που ο
άνθρωπος του λαού αποδίδει στο τραπέζι της πρώτης μέρας του χρόνου, γράφει ο Δ.
Λουκάτος. Στρώνεται πλούσια με όλα τα καλά που παράγει το σπίτι, η αφθονία των
φαγητών προοιωνίζει αφθονία αγαθών για τη νέα χρονιά!!
Βασιλόπιτα στην Κωμιακή δεν έφτιαχναν με τη μορφή του κέικ που την ξέρουμε σήμερα…για βασιλόπιτα
έκαναν ζυμωτό ψωμί, όπως γινόταν σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Ήταν ένα μεγάλο σιταρένιο ψωμί, ωοειδούς
σχήματος, Σταυρό το έλεγαν και είχε σε
όλη την επιφάνειά του έναν σταυρό και το ζύμωμά του είχε γίνει από το
προηγούμενο Σάββατο στον φούρνο της γειτονιάς. Αυτό είχε κεντρική θέση στο
τραπέζι!
«Από βραδύς
την παραμονή και πρι σημάνει το σπερνό οι παλιοί εστρώνανε το τραπέζι, που ‘θεα
‘ρθει ο Άη Βασίλης τη νύχτα ια να φάει. Εβάνανε το Σταυρό όρθιο στη μεριά του
τραπεζού πο’ κούμπανε στον τοίχο κι απ’ τη μια μεριά εβάνανε μια μποτίλια με
κρασί κι απ’ την άλλη μια με ρακή. Αμπρουστά στο Σταυρό εβάνανε φρούτα,
σταφίδες, καρύδια, ξερά σύκα, ένα
μαχαίρι κι ένα πηρούνι. Το αφήνανε ετσά το τραπέζι στρωμένο όλη τη νύχτα»…Εδώ συναντάμε τη δοξασία κατά την οποία ο
Άγιος Βασίλειος έρχεται τη νύχτα της παραμονής σε κάθε σπίτι για να φιλευτεί,
γι’ αυτό γίνεται και η προετοιμασία της επίσκεψης.
Μόλις η καμπάνα της Θεοσκέπαστης
χτυπούσε όλοι πήγαιναν στον εσπερινό. Η νοικοκυρά έπαιρνε μαζί της μια εικόνα,
για να την αφήσει όλο το βράδυ στην εκκλησία, να λειτουργηθεί και να την πάρει
το άλλο πρωί. Ο εκκλησιασμός των εικόνων είναι έθιμο που ακόμα και σήμερα
κάποιοι συγχωριανοί το τηρούν. Μετά τον εσπερινό τα παιδιά και οι μεγάλοι με
βιολιά, λαούτα, τζαμπούνες και ντουμπάκια βγαίνανε και λέγανε τα κάλαντα. Τα
κάλαντα ήτανε δυο ειδών της Παραμονής και της
Ημέρας της Πρωτοχρονιάς, γράφει ο Ν. Λεβογιάννης. Την παραμονή τα
κάλαντα αναφέρονταν στον Άη Βασίλη και τα έλεγαν χωρίς αμοιβή. Την αμοιβή θα
την έπαιρναν την άλλη μέρα. Δυστυχώς αυτά δεν μπορούμε μελωδικά να τα
υποστηρίξουμε …αναφέρονταν στη ζωή και την προσωπικότητα του αγίου και έχουν
λόγιο ύφος.
Το βράδυ της παραμονής στο σπίτι
γύρω από το τζάκι είχαν παιχνίδι με τα φύλλα της ελιάς, έθιμο που έφτασε ως τη
δεκαετία του ’70. Ο νοικοκύρης φρόντιζε να βάλει ένα κλαδί ελιάς ή κορωνιάς στο
απάνω μέρος της πόρτας του σπιτιού και να μείνει εκεί όλο τον χρόνο. Το έθιμο
έχει τις ρίζες τουστην αρχαία Ελλάδα, λεγόταν Ειρεσιώνη και ήταν κλαδιά ελιάς
στολισμένα με λευκές και κόκκινες κλωστές καικαρπούς καρύδια και
αμύγδαλα.Εξέφραζε την ευχαριστία τους στον θεό Απόλλωνα για τη γονιμότητα της
χρονιάς που πέρασε.
Άλλοι έβαζαν στην είσοδο του σπιτιού κουβαρασκέλα
(από το αρχ. σκίλλαν), γιατί θεωρούσαν ότι φέρνει τύχη και διώχνει το κακό.
Έθιμο των Βυζαντινών με καταγωγή από
τους Ρωμαίους.
Όμως η ελιά, σύμβολο θαλερότητας, εκτός από
την πόρτα οι Κωμιακίτες την κρεμούσαν ή
την ακουμπούσαν στο τζάκι για το μάντεμα της νέας χρονιάς. Τα φύλλα της ελιάς
θεωρούσαν ότι είχαν προφητική ικανότητα και μ’ αυτά προσπαθούσαν να μαντέψουν
το μέλλον τους το βράδυ της παραμονής , όταν όλη η οικογένεια μαζευόταν γύρω
από το αναμμένο τζάκι.
«Από βραδύς
τη μπαραμονή επαίρνανε λιόφυλλα,
εσαλιάζασίντα ένα-ένα και τα ρίχνανε απάνω στ’ αναμμένα κάρβουναστη φωθιά» και λέγανε διάφορες ευχές, παρατηρώντας τον
τρόπο που αυτά καίγονταν. Αν χοροπηδούσαν πάνω στα κάρβουνα θα έπιανε η ευχή,
αν πάλι καίγονταν δε θα έπιανε. Καθένας έλεγε τη δική του ευχή: « Ανί
υρίσει και ντριμπηδήσει θα πάρω τον αμουρούζο μου», «Ανί υρίσει και
ντριμπηδήσειθα πάει καά η χρονιά» και « επαιρνούσανε ετσά τη βραδινιά ντωνε,
ώσπού να πάνε να πέσουνε», εξ ου και το
κοτσάκι «που το ‘βα(λ)α το λιόφυο και τόπηρε το αιόφυο και πήαινε στα
ουράνια και κάθουμου και ξάνοια»
Όλες αυτές οι δοξασίες, γράφει ο Γ.
Μέγας, μαρτυρούν την πίστη του λαού μας
στη θαυμαστή δύναμη της ημέρας που αλλάζει ο χρόνος και έτσι προσπαθούν με
διάφορους τρόπους να βγάλουν οιωνούς και μαντείες για το μέλλον. Κι επειδή λόγω
της εποχής, κάθονται όλοι συγκεντρωμένοι γύρω από τη παραστιά, η πιο
συνηθισμένη μαντική μέθοδος είναι η εμπυροσκοπία…. η μελέτη της φωτιάς,
απαραίτητη συντροφιά στο πολύ κρύο, μιας και τα χιόνια δεν ήταν ασυνήθιστα.
Χορωδία : «Οι χιονιές»
Αν και η εκκλησία θεωρεί την 1η
Σεπτεμβρίου αρχή του χρόνου, η 1η Ιανουαρίου είναι για τον λαό μας η
καθαυτό Πρωτοχρονιά!
Στην Κωμιακή η μέρα άρχιζε με τη λειτουργία στη Θεοσκέπαστη, με την
απόλυση της εκκλησίας, καθένας έπαιρνε την εικόνα που είχε αφήσει από τη παραμονή στην εκκλησία και την έφερνε
πίσω στο σπίτι ευλογημένη και αγιασμένη. Με αυτήν έκανε το ποδαρικό της νέας χρονιάς και αφού την προσκυνούσε όλη η οικογένεια την
τοποθετούσαν πάλι στο εικονοστάσι του σπιτιού, δίπλα στις άλλες πατρογονικές
εικόνες, τη στεφανοθήκη, το κερί του πιτάφιου και τ’ αναμμένο καντήλι.
Την Πρωτοχρονιά οι παλιοί, μα και
σήμερα πολλοί, πρόσεχαν ποιος θα πρωτόμπει στο σπίτι και θα κάνει ποδαρικό,
γιατί αν είχε καλό ποδαρικό θα πήγαινε καλά η χρονιά! Στην αρχή της νέας χρονιάς
όλοι έχουμε ελπίδες για μιαχρονιά ευτυχέστερη από την προηγούμενη. Την ανάγκη
αυτήν την αισθάνονται περισσότερο οι αγρότες και οι βοσκοί (όπως ήταν οι
πατεράδες και οι παππούδες μας) που ήταν τελείως εξαρτημένοι από τις φυσικές
δυνάμεις και τις αλλαγές του καιρού και θέλουν να ασφαλίσουν το μέλλον, έτσι
προσπαθούν όλα να αρχίσουν ευνοϊκά και ευοίωνα, γι’ αυτό δίνουν τόση σημασία
στο ποδαρικό.
Πολλές φορές ζητούσαν από κάποιο
παιδί να τους κάνει ποδαρικό, γιατί τα παιδιά είναι αθώα. Άλλοι επιδίωκαν να
μπει πρώτος ο παπάς και να κάνει αγιασμό και άλλες πάλι φορές ο νοικοκύρης του
σπιτιού πρωί πρωί έβγαινε από το σπίτι, έπαιρνε
μια βαριά πέτρακαι την πετούσε στο κέντρο του σπιτιού λέγοντας: « ως βαρεί η πέτρα, να βαρούν και τα
καλά που θα μπαινοβγαίνουν μες στο σπίτι»,
το βάρος της πέτρας ήταν η εγγύηση των καλών του σπιτιού.
Αν καμιά φορά έκανε ποδαρικό κάποιο ανεπιθύμητο πρόσωπο στεναχωριούνταν
και οι νοικοκυραίοι του σπιτιού «εκάνανε μια μουράκλα!!!» και αν η
χρονιά δε πάαινε καλά εκαταριούντανε «Κακοχράει που ήκαμέ μας ποδαρικό»
Μετά τη διαδικασία του ποδαρικού, σειρά είχε το κόψιμο του Σταυρού « μαζώνουντανε όλη η
φαμελιά ύρω-ύρω απ’ το τραπέζι κι ο νοικοκύρης ήκοβγενε το Σταυρό. Πρώτα τονε
σταύρωνενε, ήκοβγενε τη μερίδα του σπιθιού, ύστερα τη μερίδα την εδική ντου, τση
νοικοκυράς, και των αλλωνώ. Σε όποιο ήθεα πέσει το νόμισμα που’χενε μέσα, ευτός
θα χενε καλή χρονιά. Κι αφού εκόβγανε το Σταυρό εζεσταίνανε ρακομελιά , ετρώανε
καρύδια , σύκα και σταφίδες κι ηύχουντανε την καλή χρονιά», μιας κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα έρχονταν μόνο με αποδωσίδι από
τους ξενητεμένους της Αθήνας ή αγοράζονταν μετρημένα… από τα μπακάλικα του
χωριού.Μετά από αυτό η νοικοκυρά ετοίμαζε το φαγητό. Το φαγητό της Πρωτοχρονιάς
στην Κωμιακή «ήτονε χοίρος κοκκινιστός».
Εμείς τα παιδιά εκείνη τη μέρα παίρναμε και την καλιστρίνα μας, (καλιστρίνα από το λατινικό strena, στρίνα που σημαίνει
αίσιος οιωνός, το πήραν οι Έλληνες άποικοι από την Ν. Ιταλία και τη Σικελία,
στρίνα νόμισμα Βυζαντινών στους καλαντιστές), τον μποναμά μας, δηλαδή, από
γονείς, παππούδες, λαλάδες, συγγενείς. Ίσως μερικοί θυμούνται το μπουκί που μας
εκρεμούσανε με ένα κορδόνι στο λαιμό για να φυλάξουμε την καλιστρίνα μας! « Τότε, παιδί μου, δεν ήτονε σαν και
σήμερα με δέντρα και δώρα… Την Πρωτοχρονιά επερίμενα με λαχτάρα τον αδερφό τση
μάνας μου να μας κάνει ποδαρικό και να μου κάνει την καλιστρίνα μου, που τονε
ένα πενηνταράκι, αλλά η χαρά μου ήτονε στα ουράνια!!!».
Την πρώτη μέρα του χρόνου μας απέτρεπαν να
κλαίμε, να γκρινιάζουμε, να κοροϊδεύουμε, αλλά ούτε να δεχόμαστε να μας
κοροϊδεύουν, γι’ αυτό λέγανε: « Όποιος γκρινιάζει την Πρωτοχρονιά, θα γκρινιάζει ό(λ)ο το
χρόνο» , «Την Μπρωτοχρονιά δε κάνει να μακελεύγουνε τα παιδιά, ιατί αλλιώς θα
τα μακελεύγουνε ό(λ)ο το χρόνο»
Ταυτόχρονα με όλα αυτά μετά την
απόλυση της εκκλησίας παιδιά και μεγάλοι με βιολιά και τζαμπουνοντούμπακα
έβγαίνανε τσοι ειτονιές να πούνε τα κάλαντα. Ένα παιδί προπορευόταν κρατώντας
ένα καλάμι που στην κορφή του ήταν μπηγμένο ένα πορτοκάλι και κλαδιά ελιάς.
(έθιμο που έχει αναβιώσει το Πνευματικό Κέντρο Κωμιακής την Παραμονή όμως της
Πρωτοχρονιάς). Εδώ προφανώς επικρατεί η αντίληψη ότι τα αειθαλή φυτά που
διατηρούν το φύλλωμά τους τον χειμώνα έχουν ζωτική δύναμη. Τη δύναμη αυτή
ζητούν να μεταδώσουν και στα σπίτια που πάνε να πουν τα κάλαντα. Γέμιζαν τα
σοκάκια ευχές, καλωσορίσματα, ήχους εορταστικούς…τότε έπαιρναν και την αμοιβή τους,
που δεν ήταν χρήματα, αλλά φρούτα (σύκα, καρύδια, ξινόμηλα που κρέμονταν σαν
πολυέλαιοι στις ξύλινες δοκαροσιές ), αυγά, γλυκά, φαγητά και σφούνια γεμάτα
κρασί ή ρακή.
Χορωδία: Κάλαντα Πρωτοχρονιά
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Το πρωτοχρονιάτικο εορταστικό ταξίδι μας στο
χωριό των παιδικών μας χρόνων τελείωσε….
ü Ελπίζω όσοι ζήσατε αυτές τις
στιγμές, αλλά και όσοι σήμερα τις πρωτακούσατε να νιώσατε κάτι από τη μαγεία,
τη ζεστασιά και τη διαφορετικότητα
εκείνων των ημερών.
ü Ελπίζω να κατανοήσατε και να εκτιμήσατε τη σπουδαιότητα του λαϊκού
πολιτισμού που αναπτύχθηκε και διατηρήθηκε στον τόπο μας.
ü Ελπίζω να κατανοήσατε πόσο αναγκαία ήταν όλα αυτά ….στην απομόνωση , εκεί
ψηλά στη Νάξο, και στη δύσκολη ζωή που ζούσαμε,γιατί όλα αυτά ομόρφυναν τη
φτώχια μας, πολλαπλασίασαν την αγάπη για τον τόπο μας, τόνωσαν την
αυτοπεποίθησή μας!
Χρειάζεται λοιπόν, λέει ο Δ. Λουκάτος, να τα ξέρουμε και με αγάπη να τα
περιγράφουμε, γιατί έτσι δενόμαστε περισσότερο με τον τόπο μας, χρειάζεταινα ενημερώνουμε
τους νέους, για να τα αγαπήσουν και όλοι μαζί να τα αναβιώσουμε….
Οι Σύλλογοι έχουν εδώ πολλή δουλειά,
γιατί έχουν χρέος να παρουσιάσουν και να αναβιώσουν τον πλούσιο λαϊκό πολιτισμό του χωριού, όχι
μόνο με γλυκερές, νοσταλγικές αναφορές αλλά και προσπάθειες αναβίωσης, γιατί
πολλά από τα έθιμά μας χάθηκαν, εξ αιτίας των κοινωνικών και πολιτιστικών συνθηκών που διαμορφώθηκαν, στις δικιές μας γενιές (όπως η ύρα τση Β΄
Ανάστασης το Πάσχα…).
Το χρωστάμε στους πατεράδες, τσοι
μανάδες, τσοι παππουδολαλάδες μας, που αγωνίστηκαν σκληρά στον ορεινό μα όμορφο
χωριό μας! Το χρωστάμε σ’ αυτούς που σήμερα μένουν εκεί και τον φροντίζουν
περιμένοντας την καλοκαιρινή μας αντάμωση!
Μαζί με τις ευχές μου για…
Καλή Χρονιά! Υγεία, χαρά και πρόοδο ατομική και συλλογική!
Θέλω να ευχαριστήσω:
ü Το Δ.Σ, του Συλλόγου Κορωνίδας για τη χαρά και την τιμή που μου
έκανε να παρουσιάσω τα ήθη και τα έθιμα της Κωμιακής.
ü Τον Γιάννη τον Πρεβενιό που μου παραχώρησε το φωτογραφικό υλικό.
ü Τη συνάδελφό μου, κ.
Στέλλα Χωριανοπούλου, καθηγήτρια Χημείας στα Αρσάκεια Σχολεία, που επιμελήθηκε
την παρουσίαση
ü Τα κορίτσια της χορωδίας που έκαναν πιο ενδιαφέρον το
χριστουγεννιάτικο ταξίδι μας.
ü …και τα βιολιά και τα τζαμπουνοντούμπακα, που έδωσαν παλμό και τόνο
στο χριστουγεννιάτικο χρονικό και πιο πολύ τον νονό μου, τον κ. Γιώργο
Χατζόπουλο για τη μεγάλη χαρά που μου έδωσε με τη συμμετοχή του.
Σας ευχαριστώ
Ελισάβετ Βιτζηλαίου
Ήθη και έθιμα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς Κωμιακής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου