Μανώλης Λιμπερτάς. Ο παραδοσιακός αγγειοπλάστης του Δαμαλά Νάξου.

Ο Μανώλης Λιμπερτάς είναι αυτό που λέμε "ο καθείς στο είδος του κι' ο Λουμίδης στους κεφέδες"! Τι κάνει όμως ο Μανώλης Λιμπερτάς και διεκδικεί τον τίτλο του μοναδικού στο είδος του; Ο Μανώλης Λιμπερτάς, λοιπόν, είναι ένας αγγειοπλάστης που δραστηριοποιείται στο χωριό Δαμαλάς της Νάξου. Αγγειοπλάστες όμως, θα μου πείτε, υπάρχουν πολλοί, τι το διαφορετικό κάνει ο Μανώλης Λιμπερτάς ώστε να ξεχωρίζει; Κάνει, απλώς, ασυνήθιστα αγγεία! Αγγεία που δεν βρίσκει κανείς εύκολα στα εργαστήρια αγγειοπλαστικής. Αγγεία που έλκουν την καταγωγή τους από τα χρόνια του  Πυθαγόρα! Μανώλης Λιμπερτάς. Ο βιρτουόζος αγγειοπλάστης του Δαμαλά Νάξου. Σχόλια - Βίντεο : Ιωσήφ Παπαδόπουλος. Μουσική επένδυση : Γιώργος Ρήγος......

 Ο βιρτουόζος αγγειοπλάστης Μανώλης Λιμπερτάς.Ο Μανώλης Λιμπερτάς είναι αυτό που λέμε "ο καθείς στο είδος του κι' ο Λουμίδης στους κεφέδες"! Τι κάνει όμως ο Μανώλης Λιμπερτάς και διεκδικεί τον τίτλο του μοναδικού στο είδος του; Ο Μανώλης Λιμπερτάς, λοιπόν, είναι ένας αγγειοπλάστης που δραστηριοποιείται στο χωριό Δαμαλάς της Νάξου, με καταγωγή από τη Σίφνο και ασκεί το επάγγελμα αυτό τα τελευταία 35 χρόνια. Μια τέχνη που υπήρξε κτήμα της οικογενείας του από την εποχή του παππού του. Αγγειοπλάστες όμως, θα μου πείτε, υπάρχουν πολλοί, τι το διαφορετικό κάνει ο Μανώλης Λιμπερτάς ώστε να ξεχωρίζει; Κάνει, απλώς, ασυνήθιστα αγγεία! Αγγεία που δεν βρίσκει κανείς εύκολα στα εργαστήρια αγγειοπλαστικής. Αγγεία που έλκουν την καταγωγή τους από τα χρόνια του Πυθαγόρα!

Τυχαία βρεθήκαμε στο εργαστήριό του, καθώς μπήκαμε στο μικρό χωριό Δαμαλά της Νάξου για να δούμε το παραδοσιακό ελαιοτριβείο που διαφημίζουν όλοι σχεδόν οι ταξιδιωτικοί οδηγοί. Ευδιάθετος και, κυρίως, αποδεσμευμένος ο Μανώλης, από τη φούρια του καλοκαιριού, μας μίλησε για τη δουλειά του, μας έδειξε τα παράξενα αγγεία που παίρνουν σάρκα και οστά στα επιδέξια χέρια του και έπλασε επί τόπου στον τροχό ένα μικρό κανάτι για τις ανάγκες της βιντεοσκόπησης. Ένας ακόμη λόγος λοιπόν που δεν μετανοιώνουμε επειδή επισκεπτόμαστε τα νησιά του Αιγαίου τον χειμώνα. Αν ήταν Ιούλιος ή Αύγουστος ο Μανώλης δεν θα μας έδινε καμμία σημασία, και θα είχε απόλυτο δίκιο!

Ο Μανώλης Λιμπερτάς επιδεικνύει με καμάρι την περίφημη κανάτα του. Ανάμεσα στα παράξενα αγγεία του Μανώλη Λιμπερτά ξεχωρίζουν πάντως η εκπληκτική κανάτα του κρασιού, που συναντάται μόνο στη Νάξο και έχει ιστορία 1000 και πλέον ετών, και το "κύπελλο της δικαιοσύνης", παρόμοιο του οποίου βρέθηκε στην Κω και χρονολογείται από την εποχή του Πυθαγόρα.

Η κανάτα εκπλήσσει, κατ' αρχάς, με το ιδόρρυθμο σχήμα της και στη συνέχεια με τον τρόπο λειτουργίας της. Γεμίζει με έναν ιδιαίτερο και μοναδικό τρόπο, αφού για την πλήρωσή της απαιτείται ένα... καλάμι μπαμπού ή ένα αλφαδολάστιχο! Η επινόησή της ήταν προφανώς αναγκαία καθώς το κρασί, που αποθηκευόταν σε μεγάλα κεραμικά δοχεία (κιούπια), έπρεπε να βγει από κει χωρίς να ανοίξει το καπάκι και χωρίς να ανακατευτεί το κρασί.

Τι έκαναν λοιπόν; Έσπρωχναν το διάτρητο καλάμι στην υποδοχή της κανάτας και βουτούσαν το άλλο άκρο του στο πήλινο κιούπι, από ένα μικρό άνοιγμα το οποίο είχε δημιουργηθεί στο καπάκι του γι' αυτόν ακριβώς τον σκοπό. Στη συνέχεια ρουφούσαν τον αέρα, από τη μικρή τρύπα που υπάρχει στο επάνω μέρος της κανάτας, και το κρασί γέμιζε τον εσωτερικό χώρο του αγγείου χωρίς να φθάνει στο στόμα του... "ρουφηχτή"! Το κέρασμα στα ποτήρια ήταν πλέον πανεύκολο, από την τρύπα άντλησης του αέρα, ενώ η σταθερότητα της κανάτας εξαιρετική χάρις στη συμμετοχή του αγωγού άντλησης που λειτουργεί και σαν χερούλι και σαν επιπλέον σημείο στήριξης!

Τα επιδέξια χέρια του Μανώλη Λιμπερτά πλάθουν τον πηλό και δημιουργούν μικρά αριστουργήματα.Το "κύπελλο της δικαιοσύνης" δικαιώνει απολύτως τον τίτλο του στην περίπτωση που κάποιος το γεμίσει από απληστία πάνω από ένα ορισμένο σημείο, με απώτερο σκοπό, βεβαίως, να πιει περισσότερο από τους άλλους συνδαιτημόνες! Τότε, το αόρατο σιφώνι, που υπάρχει στο κέντρο του κύπελλου, λειτουργεί σαν σωλήνας αποστράγγισης και αδειάζει το περιεχόμενό του επάνω στον άπληστο, παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειές του να σταματήσει τη ροή του κρασιού φράζοντας την τρύπα που υπάρχει στον πάτο της κούπας!

Θα τα δείτε και τα δύο στο βίντεο που ακολουθεί, με τον δημιουργό τους να επιδεικνύει όχι μόνο τις ικανότητές του, τις γνώσεις του και τη δεξιότητα των χεριών του, αλλά και το ταλέντο του στις δημόσιες σχέσεις και στην παρουσίαση της δουλειάς του.

Το τηλέφωνο του Μανώλη Λιμπερτά, στην περίπτωση που θέλετε να παραγγείλετε κάποιο από τα περίεργα και περίτεχνα είδη της δουλείας του, είναι 22850 32820