Γαλάτσι 1976 Α' Παναξιακό Φεστιβάλ που διοργάνωσε ο Συλλόγος Κορωνίδας Νάξου.

Α' Παναξιακό Φεστιβάλ - ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Γαλάτσι 1976

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΟΡΩΝΙΔΑ ΝΑΞΟΥ

Η παράδοση συνεχίζεται με λεβέντες χορευτές: Κώστας Χωριανόπουλος, Γιώργος Κρητικός, Μιχάλης Αλιμπέρτης, Δημήτρης Πρεβενιός, Νίκος Βιτζηλαίος φωτογραφία του καλλιτέχνη Νίκου Δ. Χατζόπουλου

Ο ΜΠΙΤΖΗΛΑΙΑΔΙΣΤΙΚΟΣ ΧΟΡΟΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ

του φιλόλογου Νίκου Ι. Λεβογιάννη

Ο Μπιτζηλαιαδίστικος χορός είναι πολύ παλιός αποκριάτικος χορός, που χορευόταν μόνο στην Κωμιακή. Είναι λεβέντικος ανδρικός χορός που αναδεικνύει την παλικαριά και τη σωματική ομορφιά και δύναμη. Δεν είναι ερωτικός χορός, όπως οι περισσότεροι νησιώτικοι παραδοσιακοί χοροί. Δεν είναι ένας ανάλαφρος ελεύθερος χορός όπου ο χορευτής μπορεί να αυτοσχεδιάζει. Έχει αυστηρούς κανόνες στη δομή του.
Ο μπιτζηλαιαδίστικος χορός φαίνεται ότι έχει επιρροές και στοιχεία από τον Ποντιακό Πυρίχιο, αλλά και τον Κρητικό Πεντοζάλι, γεγονος που έχει σχέση και με την καταγωγή του σογιού των Μπιιτζηλαιάδων-Βιτζηλαίων της Κωμιακής. Το πολυάνθρωπο αυτό σόϊ έχει τις ρίζες του στην Κρήτη από το ένα του παρακλάδι ( Μπιτζηλάκηδες) και στην Μ. Ασία.(Αϊβαλί;) από το άλλο (Μπιτζηλέοι). Σε έγγραφα του 1694 μαρτυρείται στην Κωμιακή το επώνυμο Γεώργιος Μπίτζης (ΚΩΜΙΚΗ τ. Α΄, σ. 387). Επίσης σε φορολογικό κατάστιχο της Κωμιακής του 1757 καταγράφονται τα επώνυμα Γιώργης-Δημήτρης-Κωνσταντής-Καλή Μπιτζηλέου (ΚΩΜΙΑΚΗ τ. Α΄, σ386). Ο Μπιτζηλαιαδίστικος σκοπός ήταν σκοπός αποκριανός παιγμένος με ντζαμπούνας και αποτέλεσε στη συνέχεια έναν απ’ τους πιο βασικούς σκοπούς της μουσικής παράδοσης της Νάξου. Πολλά ναξιώτικα (νησιώτικα) τραγούδια, που για λόγους εμπορικούς πέρασαν στη δισκογραφία με διάφορα άσχετα ονόματα, είναι γραμμένα πάνω στον μπιτζηλαιαδίστικο σκοπό. Ο ειδικός μελετητής της ναξιώτικης μουσικοχορευτικής παράδοσης Σταύρος Σπηλιάκος σε ανακοίνωσή του στο 12ο διεθνές συνέδριο της διεθνούς οργάνωσης λαϊκης τέχνης(1998) μίλησε για τη δισκογραφική περιπέτεια του Μπιτζηλαιαδίστικου σκοπού.

Από τα πρώτα χορευτικά του Συλλόγου

Στην ανακοίνωσή του εκείνη ο Σπηλιάκος καταγράφει τραγούδια και δίσκους που είναι γραμμένα πάνω στον Μπιτζηλαιαδίστικο σκοπό και έχουν διάφορες ονομασίες όπως: το «χορέψετε-χορέψετε», το «δόστου-δόστου», το «πηδηχτός νησιώτικος», το «λεβεντόπαιδα νησιώτες» κ.λπ. Ο Μπιτζηλαιαδίστικος χορός φαίνεται ότι έπαψε σταδιακά να χορεύεται στην Κωμιακή πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και θα είχε εξαφανιστεί αν δεν αναβίωνε στην Αθήνα από τον Σύλλογο Κορωνίδας Νάξου το 1972-73, τότε που ο Σύλλογος αυτός πέρασε στα χέρια μιας δυναμικής ομάδας νέων από την Κωμιακή και έκανε ένα δυνατό πολιτιστικό ξεκίνημα και όχι μόνο, με την έκδοση της εφημερίδας «Κορωνίδα» και με άλλες πολιτιστικές και πνευματικές δραστηριότητες. Τότε για πρώτη φορά ο μπιτζηλαιαδίστικος χορός παρουσοάστηκε με παλιούς Κωμιακίτες χορευτές και τζαμπουνοντούμπακα στον αποκριάτικο χορό του Συλλόγου το 1972-1973 στο κέντρο "Αιγαίον".

Από τα πρώτα χορευτικά του Συλλόγου:
Σταμάτης Πρεβενιός (Δάσκαλος χορού), Αντώνης Βιτζηλαίος, Δημήτριος Βιτζηλαίος, Γιάννης Κορρές, Πέτρος Καραμπίνης

Όταν αργότερα ο Σύλλογος Κορωνίδας δημιούργησε χορευτικό συγκρότημα, άρχισε να διδάσκεται εκεί ο χορός αυτός και να διαδίδεται. Στο πρώτο Πανναξιακό φεστιβάλ που διοργάνωσε ο Σύλλογος Κορωνίδας το 1976 στο Γαλάτσι, ο μπιτζηλαιαδίστικος χορός παρουσιάστηκε από το χορευτικό του Συλλόγου μπροστά σε 2000 κόσμο στον κινηματογράφο "Αλέξανδρος".(Το video που βλέπετε εδώ είναι κινηματογραφημένο από εκείνη την εκδήλωση) Λίγο καιρό αργότερα ο δημοσιογράφος της ΕΡΤ κ. Μυλωνάς στην Κυριακάτικη εκπομπή του «το δημοτικό μας τραγούδι» παρουσίασε δημοτικούς χορούς από τη Νάξο και ανάμεσά τους τον Μπιτζηλαιαδίστικο για πρώτη φορά. Έπαιξε ο Βασίλης Χατζόπουλος με το συγκρότημά του και χόρεψαν παλιοί Κωμιακίτες χορευτές.

Β' Παναξιακό Φεστιβάλ 1977 κινηματογράφηση Νίκου. Ι. Λεβογιάννης ΧορευτικόΣυλλόγου Κορωνίδας Μπιτζηλαιαδίστικος-Βλάχα-Μπάλος ......

Τα κείμενα της εκπομπής τα σχετικά με τον Μπιτζηλαιαδίστικο
είχε γράψει ο φιλόλογος Νίκος Ι. Λεβογιάννης, Πρόεδρος τότε του Συλλόγου Κορωνίδας. Ο Βασίλης Χατζόπουλος, εν όψει της εκπομπής εκείνης, έκρινε σκόπιμο να παίξει τον Μπιτζηλαιαδίστικο σκοπό με βιολί και λαούτο και επί πλέον να προσθέσει στον σκοπό και στίχους, τους γνωστούς που συνοδεύουν έκτοτε τον χορό αυτό. Αλλοιώθηκε έτσι ο παραδοσιακός αυτός σκοπός, που άρεσε τόσο πολύ, ώστε στη συνέχεια πάνω σ’ αυτόν γράφτηκαν δεκάδες τραγούδια, ενώ λόγω της δυσκολίας του χορού αυτού ο σκοπός του πλέον έγινε μπάλος. Σήμερα ο Μπιτζηλαιαδίστικος χορός είναι γνωστός Πανελλήνια και όλα τα μεγάλα χορευτικά συγκροτήματα τον περιλαμβάνουν πλέον στα προγράμματά τους. και αποτελεί αυτός ένα σπουδαίο μέσο προβολής της Κωμιακής. Κάποτε είχε ξεσπάσει διαμάχη μεταξύ των δυο Κωμιακίτικων Συλλόγων (Κορωνίδας-Απόλλωνα) της Αθήνας ως προς το ποιος απ’ τους δυο έχει το…δικαίωμα να τον παρουσιάζει με το χορευτικό του!!!